در دوران حاضر، تابلو های شهری و تبلیغاتی به عنوان یک جزء حیات شهری جلب توجه بسیاری از افراد را به خود جلب می کند. این تابلو ها و تبلیغات، نه تنها به عنوان وسیله ای برای اطلاع رسانی و تبلیغات تجاری شناخته می شوند بلکه به عنوان یک عنصر هنری و فرهنگی نیز در جامعه اثر گذاری دارند. با این حال، تعداد رو به افزایش تبلیغات و تغییرات مداوم در فضای شهری، موجب شده تا نیاز به مقررات و قوانین مشخصی برای کنترل و مدیریت صحیح این تابلو ها و تبلیغات پیش آید.
در این مقاله که توسط کارشناسان مارکتینگ کانون آگهی و تبلیغاتی آرسس خلاقیت هوشمند به تحریر درآمده است، به بررسی مقررات تابلو های شهری و تبلیغاتی در مشهد، اهمیت آنها در فضای شهری، و چگونگی تنظیم مقررات تابلو های شهری و تبلیغاتی در مشهد و مرتبط با آنها می پردازیم. هدف اصلی این مقاله، بررسی چالش ها و فرصت های مرتبط با تبلیغات شهری است و چگونگی اخذ تدابیر لازم برای حفظ تعادل بین نیاز های تبلیغاتی و حقوق شهروندان را مورد بررسی قرار می دهیم. در ادامه مقاله، به بررسی تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تبلیغات شهری، همچنین به بررسی مدل ها و رویکرد های جهانی در این زمینه می پردازیم. در نهایت، پیشنهادات و راهکار هایی برای بهبود مدیریت تابلو های شهری و تبلیغاتی در سطح شهر های مختلف ارائه خواهد شد.
مشهد شهری است که در شمال شرق ایران و در استان خراسان رضوی واقع شده است. این شهر به عنوان مرکز استان خراسان رضوی و یکی از مهمترین شهر های ایران شناخته می شود. نام “مشهد” به معنای “مقدس” یا “مکان شهادت” است و به دلیل اینکه حرم امام رضا (علیه السلام)، هفتمین امام شیعیان در این شهر واقع شده است، شهر مشهد به عنوان یک مرکز مذهبی و زیارتی بسیار مهم محسوب می شود.
تعداد زیادی از زائران از سراسر جهان هر ساله به مشهد سفر می کنند تا حرم مطهر امام رضا (ع) را زیارت کرده و از اماکن مذهبی دیگر شهر بهره مند شوند. حضور حرم امام رضا (ع) به مشهد رونق گردشگری بسیاری را به همراه داشته و این شهر را به یک مقصد مهم برای زائران و گردشگران دینی تبدیل کرده است.
مشهد همچنین از نظر تاریخی و فرهنگی نقاط مهمی دارد. مساجد، بنا های تاریخی، موزه ها و بازار های سنتی از جمله جاذبه های گردشگری این شهر هستند. بافت قدیمی شهر، معماری زیبا و فضای فرهنگی منحصر به فرد، مشهد را به یک شهر زیبا و جذاب تبدیل کرده است.
اقتصاد مشهد نیز به عنوان یکی از مهمترین مراکز اقتصادی ایران شناخته می شود. صنعت گردشگری، بازار های سنتی، تولیدات صنایع دستی و کشاورزی از جمله عواملی هستند که به رشد اقتصادی این شهر کمک کرده اند.
تبلیغات محیطی در شهر مشهد
تبلیغات خارج از خانه یا “Out-of-Home (OOH) advertising”، به عنوان یک راهبرد تبلیغاتی مؤثر، در شهر های بزرگ و مهم از جمله مشهد نیز به کار گرفته می شود. اجرای کمپین های تبلیغات محیطی مشهد می تواند تأثیر زیادی در جذب توجه مخاطبان و ارتقاء شناخت برند داشته باشد. در این بخش به برخی از جنبه های مرتبط با این نوع تبلیغات در شهر مشهد اشاره می‌شود:
- مکان های استراتژیک: انتخاب مکان های استراتژیک برای نصب تابلو ها و تبلیغات OOH مهم است. در مشهد، مکان هایی نظیر اصلی‌ترین خیابان ها، میدان ها، و نزدیکی حرم امام رضا (ع) می توانند انتخابات مناسبی برای این نوع تبلیغات باشند.
- تبلیغات محتوایی: ایجاد محتوای جذاب و متناسب با مخاطبان مشهد امری حیاتی است. این محتوا می تواند به شناخت بیشتر از محصول یا خدمات مورد تبلیغ کمک کرده و ارتباط نزدیک تری با جمعیت محلی برقرار کند.
- تبلیغات هماهنگ با فرهنگ و مذهب: مشهد به عنوان یک مرکز مذهبی و زیارتی بسیار مهم است. لذا، تبلیغات باید با احترام به ارزش ها و فرهنگ محلی هماهنگ شوند تا از آن تبلیغ مورد حمایت مردم قرار بگیرد.
- استفاده از تکنولوژی: به روزرسانی تبلیغات با استفاده از تکنولوژی، مثل نمایش تبلیغات تعاملی یا نورپردازی های LED، می تواند جلب توجه بیشتری داشته باشد و تاثیر گذاری تبلیغات را افزایش دهد.
- تحقیقات بازار: انجام تحقیقات بازار در مورد تراکم جمعیت، روند ترافیک، و عادات مصرف مخاطبان محلی اطمینان از موفقیت تبلیغات OOH در مشهد می دهد.
- همکاری با مراجع محلی: برقراری همکاری با مراجع محلی، مانند شورای شهر یا سازمان های مردم نهاد، می تواند در فرآیند اجرای تبلیغات مؤثر و بدون مشکل کمک کند.
با توجه به این نکات، اجرای یک کمپین تبلیغات محیطی با دقت و استراتژی مناسب در شهر مشهد می‌تواند منجر به شناخت و تعامل با جمعیت محلی و توریست ها بشود.
بررسی مفهوم تبلیغات محیطی
تبلیغات محیطی به عنوان یک نوع تبلیغات، شامل انواع تابلو های تبلیغاتی است که می تواند شامل تابلو های دیواری، پارچه ای، فلزی، رایانه ای، متحرک، و نقاشی شده روی وسایل نقلیه باشد. این تابلو ها به منظور معرفی و تبلیغ محصولات، خدمات، و هر نوع فعالیت دیگری که برای اطلاع رسانی و اعلان عمومی در سطح شهر ها مورد استفاده قرار می گیرد، بهره برداری می شوند. در این راستا، ضوابط و مقررات مربوط به تبلیغات محیطی در شهر مشهد به شرح زیر می‌باشد.
فصل اول: توضیحات و تعاریف مقررات تابلو های شهری و تبلیغاتی
- تابلو
تابلو به عنوان سازه ای در نظر گرفته می شود که به نحوی از انحاء برای معرفی یا انتقال پیام مشخصی در محدوده و حریم شهر نصب و در معرض دید عموم قرار دارد. این تابلو ها ممکن است افقی، عمودی، مستقر بر روی بام یا نمای ساختمان، بدون پایه یا با پایه مستقل، متحرک، الکتریکی، نوشته بر روی پارچه، شیشه یا موارد مشابه باشند.
- تابلوی شناسایی کسب
تابلو هایی که تنها جنبه معرفی کسب و حرفه مالک را دارند و فاقد هر گونه نماد (آرم)، نام و نشانه ای از محصولات و کالاهای تجاری باشند.
- تابلوی تجاری
تابلو هایی که دارای نماد (آرم)، نام و نشانه ای از محصولات و کالا های تجاری داخلی یا خارجی باشند.
- تابلوی فرهنگی و ترافیکی
تابلو هایی که تنها جنبه های آموزش شهروندی و اطلاع رسانی را داشته باشند.
- بیلبورد تبلیغاتی
تابلو هایی با سطح تبلیغ بیش از ۲۴ مترمربع که در فضا های شهر نصب می شود.
- تابلوی کوچک مقیاس
تابلو هایی که شامل تابلو های کنار دیوار و برد های دیواری با پیکره دایم و ابعاد کوچکتر از ۲۴ متر مربع باشند.
- استند
تابلو های یک یا چند وجهی که سطح تبلیغ هر وجه آن حداکثر ۳ متر مربع است.
- تلویزیون شهری
نمایشگر الکترونیکی به کار رفته برای تبلیغات شهری در روز یا شب که صدا در آن وجود ندارد و پیام در قالب تصویر و گرافیک ارائه می شود.
- تبلیغات ترسیمی
همه تبلیغات ترسیمی و نوشتاری که بر بدنه وسایل نقلیه اجرا می‌شود.
- کمیته مکان یابی
کمیته ای که از نمایندگان حوزه های مختلف مانند شهر سازی، فرهنگی، خدمات شهری، اداری مالی و کارشناسان مرتبط تشکیل شده و با مسئولیت معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد همکاری می کند.
- ساختمان های مسکونی خاص
ساختمان هایی که برابر قوانین، برخی از کاربران اجازه فعالیت در آن ها را دارند.
فصل دوم: ضوابط و مقررات نصب تابلو در تبلیغات محیطی
با استناد به تصمیمات هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، کلیه واحد های صنفی، صنعتی، تولیدی، توزیعی، خدماتی، اداری، بانک ها، مؤسسات مالی و اعتباری، صندوق های قرض الحسنه، شرکت ها، سازمان ها، ادارات دولتی، مؤسسات و دفاتر دولتی، عمومی و خصوصی، مساجد، حسینیه ها، خیریه ها، مؤسسات غیرانتفاعی، مراکز نظامی و انتظامی و سایر موارد مشابه، مجاز به نصب یک تابلوی شناسایی واحد در محل فعالیت خود می باشند، که به صورت رایگان نصب گردد.
- محدودیت ارتفاع تابلو
- برای واحد های با ارتفاع تا ۳ متر، عرض تابلوی شناسایی با احتساب قاب (فریم) حداکثر یک متر و چهل سانتیمتر و با طولی معادل متر واحد تعیین می شود. حد بالای تابلو از سطح معبر نباید از چهار متر و چهل سانتیمتر تجاوز نماید.
- برای واحد های با ارتفاع بیش از ۳ متر، عرض تابلوی شناسایی دو متر با طولی معادل ممر واحد تعیین می شود. حد بالای تابلو از سطح معبر نباید از شش متر تجاوز نماید.
- نصب تابلو بر ساختمانهای دو طبقه یا بیشتر
- در ساختمان های تجاری، اداری و مسکونی با دو طبقه و بیشتر، نصب تابلو شناسایی کاربران باید به صورت منظم و با ابعاد برابر در سقف (طول تابلو ۳ متر و عرض تابلو ۱٫۵ متر) اجرا شود. تنظیم ابعاد و نقشه نصب تابلو در این ساختمان ها توسط مدیر ساختمان یا مالک و مالکین با تصویب کمیته مکان یابی انجام خواهد شد.
- مکان های مجاز برای تبلیغات محیطی
- مکان های مجاز برای استفاده از فضا های تبلیغاتی (بیلبورد، تابلو، استند، تلویزیون و غیره) توسط نظر کمیته مکان یابی تعیین می شود.
- ممنوعیت نصب تابلو
- هر گونه تابلو نباید در معابر بدون تأیید کمیته مکان یابی نصب شود.
- نصب تابلو ها پشت بام ها یا عمود بر ساختمان ها، روی درختان و عناصر طبیعی، جوی و کانال های آب، روی تجهیزات و تأسیسات شهری مانند پست های برق، کیوسک تلفن، تیر ها، جدول های کنار معابر، پیاده‌رو ها، چراغ های برق، شیر های آتش نشانی، علائم بزرگراه ها و دیوار نویسی ممنوع است.
- ممنوعیت نور پردازی با شیشه
- استفاده از سطوح شیشه ای در تابلو ها ممنوع است مگر این که جنس آن از شیشه های نشکن باشد یا دارای شبکه محافظ داخلی باشد.
- متخلفان و جریمه
- در صورت نقض تابلوی نصب شده قبل یا بعد از تاریخ مصوبه، شهرداری موظف به اطلاع رسانی مناسب و اخطار ده روزه نسبت به جمع آوری تابلو است. هزینه های جمع آوری از طریق مصوبه شماره ۴۱۳/۹۰/۳/ش مورخ ۷/۲/۱۳۹۰ شورای اسلامی از ذینفع متخلف دریافت خواهد شد.
- نورپردازی مطابق استانداردها
- نور پردازی تابلو ها باید بر اساس استاندارد های ملی و زیست محیطی و ترافیکی انجام شود و نباید به گونه ای باشد که موجب اختلال ترافیکی، آزردگی و ایجاد مزاحمت برای همسایگان و منازل همجوار شود.
فصل سوم: ضوابط و مقررات تابلو های شهری و تبلیغاتی
با توجه به رایگان بودن تابلو های شناسایی طبق بندهای ۱ و ۲ فصل دوم، به منظور سازماندهی تابلو های تبلیغاتی (از جمله تابلو ها، بیلبورد ها، تلویزیون ها و غیره)، شهرداری به عنوان مسئول اصلی و سازمان میادین میوه و تره بار و ساماندهی مشاغل شهری به عنوان اجرایی تعیین شده است تا امتیاز بهره برداری از فضای تبلیغاتی شهر را به افراد حقیقی یا حقوقی با صلاحیت و شرایط لازم واگذار نماید.
۲- سازمان ها و شرکت های وابسته مکلف هستند که برنامه ریزی، سیاست گذاری، واگذاری، بهره برداری، صدور مجوز، عقد قرارداد و سایر امور مربوط به فضا های تبلیغاتی خود را به کارگزار اجرایی اشاره شده در بند ۱ فصل سوم واگذار نمایند. از تاریخ ابلاغ این مصوبه به بعد، مدیریت در حوزه تبلیغات در این سازمان ها و شرکت های شهرداری ممنوع است به جز کارگزار اجرایی.
۳- نصب هر گونه تابلو تبلیغاتی (شامل نصب در املاک خصوصی و عمومی، پشت بام و غیره) ممنوع است. در صورتی که افراد حقیقی یا حقوقی بدون مجوز به نصب تابلو تبلیغاتی اقدام کنند، سازمان میادین میوه و تره بار و ساماندهی مشاغل شهری، پس از اخطار ده روزه و عدم جمع آوری تابلو توسط مالک یا ذینفع، مجاز است از زمان پایان مهلت اخطار تا زمان جمع آوری، عوارض معادل ۲۰ برابر عوارض سالانه مربوطه را از مالک یا ذینفع دریافت یا به حساب ملک منظور نماید.
۴- به منظور تشویق واحد های صنفی به اجرای طرح ساماندهی تابلو های صنفی و زیباسازی منظر شهری، شهرداری به این واحد ها اجازه داده است که در صورت پیاده سازی طرح ساماندهی و بر اساس شرایط مصوبه و برنامه زمان بندی، به مدت یک سال از پرداخت خدمات پسماند معاف شوند.
تبصره: شهرداری مکلف است لایحه زیباسازی تابلو های مشاغل و صنوف (به عنوان نمونه) را حداکثر طی دو ماه به شورای اسلامی شهر ارائه نماید.
۵- به جز پل های عابر پیاده، هرگونه قرارداد مشارکتی که هزینه آن از طریق ایجاد فضای تبلیغات در شهر پیش بینی شده است ممنوع است. در مورد قرارداد های قبلی، شهرداری (سازمان یاد شده) می تواند سهم مشارکت کننده را از درآمد حاصل از این مصوبه در سطح شهر برداشت نماید تا فضا های تبلیغاتی موجود در اختیار شهرداری قرار گیرد.
تبصره ۱: درآمد حاصل از تبلیغات روی عرشه پل های عابر پیاده تنها برای ایجاد پل های جدید، مکانیزاسیون پل های موجود و هزینه نگهداری پل ها توسط شهرداری هزینه می شود.
تبصره ۲: شهرداری ملزم به ارائه فهرستی از فضا های تبلیغاتی قابل واگذاری به بخش خصوصی در پایان هر سال است، و سازمان میادین میوه و تره بار و ساماندهی مشاغل شهری می تواند بخش هایی از این فضا ها را از طریق فراخوان به بخش خصوصی واگذار کرده و ۷۵% از درآمد حاصل را به آن بخش از شهرداری و مجموعه های وابسته بازگرداند و ۲۵% باقی مانده را به عنوان هزینه های انجام این کار در اختیار سازمان میادین قرار دهد.
بخش ۶: عوارض فضاهای تبلیغاتی
۶-۱- عوارض فضا های تبلیغاتی برای یک سال به صورت حاصل ضرب وسعت تابلو به متر مربع در ارزش معاملاتی املاک و K محاسبه می شود. برای تابلو های تبلیغاتی تجاری نصب شده بر سر در واحد ها، که مکان های خدماتی، صنفی و غیره را شناسایی می کنند و مساحت آنها بیش از حد مجاز است، ارتفاع آنها بیش از ۶ متر از کف معبر باشد، و شامل استند ها، تابلو های LED، تابلو های نصب شده بر بدنه مبلمان، تجهیزات شهری و ایستگاه های حمل و نقل ۲۰ است.
۶-۲- عوارض برای تابلو های تبلیغاتی بزرگ و کوچک، پل ها، پشت بام ها، بخش فوقانی ایستگاه ها و مبلمان و تجهیزات شهری و بدنه ساختمان ها ۱۲۰ و برای تلویزیون و نمایشگر های الکترونیکی در معبر و نمای ساختمان ۱۷۰ می باشد.
تبصره ۱: در موارد نصب تابلو در مکان های غیر مجاز، عوارض با K برابر ۱۷۰ محاسبه می‌شود.
تبصره ۲: استفاده از حروف غیرفارسی و اسامی غیر ملی در تمام تابلو ها، عوارض واحد مربوطه را دو برابر خواهد کرد. همچنین، تابلو های تبلیغات برند های خارجی موظف به پرداخت عوارض ۵ برابر می‌باشند.
۷- سازمان مسئول بند ۱ فصل سوم نه تنها بر نظارت فنی و استاندارد سازی نصب تابلو ها و آگهی ها تأکید می کند، بلکه از عواید حاصل از بند ۶ فصل چهارم، ۲۵% را (شامل ۲۰% برای تأمین هزینه های مستقیم اجرایی و ۵% برای حق مدیریت و جبران هزینه های بالاسری سازمان) کسر کرده و مابقی را به حساب شهرداری واریز می نماید.
فصل چهارم: سایر ضوابط و مقررات تبلیغات محیطی
۱- تمامی مجوز های صادر شده به دلیل این مصوبه باید الزاماً در چارچوب طرح جامع نورپردازی و طرح جامع تبلیغات شهری صادر شوند و در موارد اختلاف یا تفسیر، به کمیته مکان یابی جهت تصمیم نهایی ارجاع گردند.
۲- شهرداری موظف است حداکثر طی ۶ ماه، لایحه جامع ضوابط و مقررات تبلیغات شهری را به شورای اسلامی شهر ارائه دهد.
۳- یک کمیته تشکیل شده از نماینده های کمیسیون خدمات شهری، بهداشت، سلامت و محیط زیست، کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیارت، نماینده معاونت خدمات و محیط زیست شهری و نماینده معاونت فرهنگی و اجتماعی، حداکثر طی ۳ ماه نسبت به تعیین اصل و میزان قدر السهم زمانی و مکانی تابلو های تبلیغاتی اقدام می نماید.
بررسی انواع تبلیغات محیطی
۱. بیلبورد های تبلیغاتی
بیلبورد تبلیغاتی، بزرگترین و قابل توجه ترین تبلیغات محیطی هستند. این تابلو ها به صورت عمومی در محل های پرتردد، ایستگاه های اتوبوس و مترو، سمت جاده ها و نقاط استراتژیک شهری نصب می شوند. به راحتی دیده می شوند و معمولاً از تصاویر بزرگ و جملات کوتاه جذاب برخوردارند.
۲. ماکت های تبلیغاتی
ماکت تبلیغاتی یا ماکت حجمی ها به صورت تعاملی در مکان های عمومی، مثل مراکز خرید، پارک ها و معابر اصلی نصب می شوند. این تبلیغات معمولاً برای محصولات یا خدمات خاصی برنامه ریزی می شوند و توجه عموم را به خود جلب می کنند.
۳. استرابورد ها
استرابورد تبلیغاتی بسیار شبیه به بیلبورد ها هستند، اما به صورت عمودی و روی ساختمان ها یا ستون های بزرگ نصب می شوند. این تبلیغات به دلیل موقعیت ارتفاعی بلندشان، از دور قابل رویت هستند و اغلب در مراکز شهری یا محل های توریستی قرار دارند.
۴. عرشه پل سواره
عرشه پل سواره حداکثر امکان نمایش بیشتر اطلاعات را در یک فضای محدود فراهم می کند. این تبلیغات معمولاً در پل ها و گذر های عابر پیاده نصب می شوند و به دلیل نزدیکی به عابران، توجه بالايی را به خود جلب می‌کنند.
۵. عرشه پل عابر پیاده
این نوع عرشه پل عابر پیاده معمولاً در سطح پل ها و محل هایی با تردد بالا به‌کار می روند. از تصاویر جذاب و جملات کوتاه برای جلب توجه عبور کنندگان استفاده می شود.
۶. تبلیغات مترو و اتوبوس
تبلیغات در اتوبوس ها و واگن های مترو یکی از روش های مؤثر تبلیغات محیطی است. این تبلیغات بر روی بدنه و داخل واگن ها نصب می شوند و به عنوان مسیر حرکت خودرو ها در شهر برنامه ریزی می شوند.
۷. تبلیغات جایگاه بنزین و سوخت
تبلیغات در جایگاه های بنزین و سوخت به عنوان یک مکان استراتژیک، اطلاعات مرتبط با محصولات یا خدمات را به رانندگان و مشتریان ارائه می دهند. این تبلیغات عمدتاً در پمپ های سوخت و پیشخوان های خدمات مربوط به خودرو نصب می شوند.
سخن پایانی
در نتیجه گیری مقاله مقررات تابلو های شهری و تبلیغاتی در مشهد، تبلیغات محیطی به عنوان یک استراتژی بازاریابی حیاتی و مؤثر در جلب توجه مخاطبان محسوب می شود. انواع مختلف تبلیغات محیطی از جمله بیلبورد ها، ماکت ها، استرابورد ها، عرشه های پل سواره و تبلیغات در ایستگاه ها و وسایل حمل و نقل عمومی، هرکدام با قابلیت ها و اثر بخشی های خود، به منظور دیده شدن توسط جمعیت وسیعی از مخاطبان به کار می روند.
به طور کلی، این مقاله نشان دهنده اهمیت تبلیغات محیطی در فرآیند بازاریابی شهری است و بر نقش آن در افزایش آگاهی و تعامل مخاطبان تأکید می کند. استفاده از این ابزار های گوناگون تبلیغاتی، با بهره گیری از مکان های استراتژیک شهری، می تواند به بهبود شناخت برند ها، خدمات، و محصولات منجر شود و در نهایت به تحقق اهداف بازاریابی شهری کمک نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر با آژانس تبلیغاتی آرسس خلاقیت هوشمند در ارتباط باشید.